نویسندگان:
محمد منصورمقدم, ایمان روستا, محمدحسین مختاری
چکیده:
دمای سطح زمین (LST )، اثرات قابل توجهی بر ایجاد جزایر حرارتی (UHI ) و جزایر حرارتی سطحی (SUHI ) دارد. بررسی تغییرات دمای سطح زمین نقش مهمی در پایش تغییرات اقلیمی ایفا می‌کند. در همین راستا، نقش ارزیابی فراوانی و پراکندگی پوشش گیاهی در برآورد اثرات گرمایش جهانی و دمای سطح زمین نیز قابل توجه است. بدین منظور، این پژوهش با استفاده از تصاویر چند طیفی و حرارتی لندست ۵ و ۸ به بررسی تغییرات الگوی زمانی-مکانی و کمی مقادیر شاخص پوشش گیاهی تفاضلی نرمال شده (NDVI ) شهر یزد در ارتباط با طبقه بندی پوشش اراضی در کلاس های مناطق شهری، پوشش گیاهی و زمین های بایر طی ۳۰ سال اخیر می‌پردازد. به منظور برآورد تغییرات پوشش گیاهی، این پژوهش از شاخص NDVI که در مطالعات گسترده ای اهمیت آن در برآورد میزان پوشش گیاه و زبری سطح زمین به اثبات رسیده است استفاده می‌نماید. نتایج این پژوهش نشان داد، مساحت پوشش مناطق شهری طی سه دوره ده ساله %۹۱٫۶ (km2 31.6) افزایش یافته و نیز پوشش گیاهی و زمین های بایر به ترتیب ۶۸٫۵% (km2 12.2) و ۷۹٫۵% (km2 21.3) کاهش یافته اند. این پژوهش همچنین اثر افزایش هر ۰٫۱ مقدار NDVI بر کاهش ۲٫۲ (°C 0.7) و ۲٫۱ (°C 0.6) درصدی LST در کلاس های منطقه شهری، پوشش گیاهی و بایر را به اثبات رسانده و همچنین نشان داد که کاهش اثر خنک کنندگی NDVI، با افزایش مناطق شهری (همبستگی %۹۸) و کاهش مناطق پوشش گیاهی (همبستگی %۷۴-) و زمین های بایر (همبستگی %۹۸-) ارتباط معنی داری دارد. نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند به منظور برنامه ریزی توسعه و رفاه شهری، برنامه ریزی برای ایجاد مناطق سبز و جلوگیری از رشد بی رویه مناطق شهری مفید باشد.
